DHA
Türkiye’nin koranavirüsle mücadeleye başladığı 2020 yılından itibaren, Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı koordinatörlüğünde atık su arıtma tesisleri giriş ve çıkışlarında kompozit atık su numunelerinde koronavirüs taramaları devam ediyor. 3 senedir devam eden emek harcamalar kapsamında 21 pilot kent ve İstanbul’da incelemeler devam ederken, atık sularda koronavirüsün hala görüldüğü de ortaya çıktı. Bölgelerdeki hastalıkta artış, azalış, durağan(durgun) gidiş takibinin yapıldığı emekleri, hazırlanan haritalar üstünden de izlemek mümkün hale geldi. Geliştirilen sistemin, zelzele bölgelerinde ihtimaller içinde salgın hastalıklarının tespiti için kullanılmasıyla ilgili de girişimler başladı.
Çalışmalarda vazife alan Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilge Alpaslan Kocamemi, devam eden emek harcamalar ve gelişmeler ile alakalı bilgileri paylaştı. Türkiye genelinde ocak ayında, koronavirüsün en yoğun görüldüğü ilin İstanbul olduğuna dikkat çeken Kocamemi,
Herhangi bir ilimizde ani bir artış olması durumunda bunu aslına bakarsanız minimum 5 gün öncesinden atık sularda görebiliyoruz. Türkiye genelinde Covid-19 var fakat oldukça yüksek ya da pandeminin başındaki benzer biçimde değil.
ifadelerini kullandı.
Atık sulardaki yayılım, sürüntü testlerinden daha gerçekçi
Prof. Dr. Bilge Alpaslan Kocamemi,
Covid-19 tam olarak bitmedi fakat toplumda yaklaşım değişti. Artık Covid’i grip olarak algıladığımız için çok da fazla ağır semptomlar göstermediği için hastanelere sürüntü testleri için başvurular azaldı. Raporlanan hasta sayısı da giderek düşüş gösterdi. Aslına bakarsak bu aşamada çalışmamız ehemmiyet kazanmıştır bu sebeple oldukça hafifçe semptom gösteren, asla semptom göstermeyen kişilerin de idrar ve dışkılarında Covid-19 virüsü olduğundan, şu anda atık sularda gözlemlenilen Covid-19 yayılımı, sürüntü testlerine gore raporlanandan oldukça daha gerçekçi bir durumu yansıtıyor. Bu testlere gore bazı dönemlerde artışlar, bazı dönemlerde azalışlar gözlemliyoruz fakat Covid-19 kesinlikle tamamen bittiyi, atık sulardaki gözlemlerimizde diyemiyoruz. Covid hala devam ediyor
ifadelerini kullandı.
Salgın artışı, 5 gün öncesinden gözlenebiliyor
Prof. Dr. Kocamemi,
Covid-19 atık sularda hala görülüyor ve bu görülmenin haricinde biz atık sulara bakarak toplumda koronavirüs sayısı artıyor, azalıyor, durağan(durgun) gidiyor yorumunu oldukça sıhhatli olarak yapabiliyoruz. Bu 3 senelik tecrübenin neticesinde herhangi bir ilimizde ani bir artış olması durumunda biz bunu aslına bakarsanız minimum bir 5 gün öncesinden atık sularda görebiliyoruz. İstanbul’u her hafta gözlemliyoruz. Ülkede ani bir artış yeni bir pandemi dalgası var mı diye rutin olarak takip etmiş oluyoruz. Toplumdaki artışı gözlemlemenizle, atık sudaki artışı gözlemlemeniz içinde en azından 5 günlük bir fark oluyor ikimiz de bunu erken uyarı olarak nitelendiriyoruz
diye konuştu.
“Bayram periyodu dikkat edilmeli”
Prof. Dr. Kocamemi,
3 seneki ölçümlere baktığımızda koronavirüsün oldukça düşük seyrettiğini söyleyebiliriz. Bilhassa bayramlardan sonrasında Türkiye’de oldukça ciddi artışlar olur. Bayramlarda örf adetlerimiz gereği Anadolu’ya oldukça fazla bir hareketlenme oluyor. Biz 3 senedir hep bunu gördük. Bayram dönemlerinde derhal bir ‘koyu yeşil’e dönüş oluyor. Bilhassa Anadolu şehirlerimizde. Bu bayram ne göreceğiz bilmiyorum fakat şu an için baktığımızda Türkiye genelinde Covid-19 var fakat oldukça yüksek, pandeminin başındaki benzer biçimde değil
dedi.
İstanbul’da olay yayılımının seyri değişik
Ocak ayında koronavirüsün en yoğun görüldüğü illerden kabul edilen İstanbul için Prof. Dr. Kocamemi,
İstanbul’un kendi içinde bile vakalarının yayılımı değişik olabiliyor. Tuzla bölgesinde olay sayısı azken, Kadıköy ilçesindeki olay sayısı, Tuzla’daki olay sayısından daha çok. Ambarlı bölgesindeyse gene Kadıköy’e gore daha azca. Ocak ayında, İstanbul en yoğun, onu Ankara Konya, Mersin ve Adana takip ediyor. Öteki illere baktığımızda koronavirüs doğal olarak ki var fakat oldukça azca diyebiliriz. İstanbul’daki Covid-19 sayısıyla Samsun’daki sayı aynı değil. İstanbul’da oldukça daha yoğun bir Covid var. Haritaların da maksadı bu. Sayı veremeyiz fakat bu bizlere Türkiye genelinde hangi bölgelerde yoğun bulunduğunu gösterdiği için lüzumlu önlemlerin alınması için oldukça yararlı bir vasıta.
diye konuştu.
Zelzele bölgesinde salgın takip edeni
6 Şubat’ta yaşanmış olan depremden etkilenen şehirlerde de bu çalışmanın uygulanması için adımlar atıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Kocamemi,
Oldukça yeni bir zelzele oldu, üzücü bir halde pek oldukça insan şu an geçici çadır kentlerde ya da konteyner kentlerde yaşıyorlar. Burada da bir geçici mobil wc sistemi var. Bu tip yerlerde atık hiçbir şeyle karışmadığı için oradaki atık suyun takibiyle, herhangi bir ihtimaller içinde salgın hastalığı takip etmeniz mümkün. Bu yönde de bakanlıklarla görüşmelerimiz devam ediyor. İlerleyen zamanlarda bu şekilde bir risk oluşması halinde bunu öncesinden denetim edebilmemiz için bu yöntem oldukça verimli bir halde kullanılabilir. Geçici tuvaletlerden alınacak örnekte ihtimaller içinde salgın hastalıklara sebep olacak virüs ya da patojenlerin, Kolera, Dizanteri, Hepatit A, Rota Virüsü benzer biçimde bir sürü hastalık olabilir yaşam koşulları gereği. Bu takiple biz bunun bir salgın boyutuna gelmeden o topluluk içinde bunda bir artış oluyor kontrolünü yapabilecek bir yöntemden bahsediyoruz. Bu anlamda da bu yöntemin o bölgelerde kullanılmasıyla ilgili girişimler şu anda yapılıyor. Biz Covid’de bir tek bir virüsü takip ediyorduk, burada takip edilmesi ihtiyaç duyulan pek oldukça virüs ve patojen var. Bu yöntemlerin oturtulması anlamında birazcık sürece gereksinim vardı. Zelzele olduğundan beri bunun üstüne yoğunlaşmış vaziyetteyiz. İlerleyen dönemlerde umuyorum ki bu 3 senelik deneyim o bölgelerde de yararlı bir halde kullanılıyor olacak.
diye konuştu.
Internasyonal platformda Türkiye’nin oldukça mühim yere haiz olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Kocamemi, mart ayında Birleşmiş Milletler Su Konferansında Sıhhat Bakanlığı koordinasyonunda, dünyanın öncü kuruluşları ile bir etkinlik düzenlediklerini ve dünyaya atık su taramalarının yalnızca covid ile kalmayacağı mesajı verdiklerini söylemiş oldu.
