11 Mart 2020’den bu yana Türkiye’de ortalama 14 milyon olay görüldü. 2 senelik süreçte, 94 bin şahıs koronavirüs sebebiyle yaşamını yitirdi.
Çin’de ortaya çıkan koronavirüs, tüm dünyayı tesiri altına aldı.
Virüsün küresel salgına dönüşmesinin peşinden Türkiye’de ilk olay, 11 Mart 2020’de görüldü.
11 Mart 2020 bununla birlikte, koronavirüsün Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafınca ‘küresel pandemi’ duyuru edilmiş olduğu gün olarak tarihe geçti.
Türkiye’de koronavirüs kaynaklı ilk ölüm ise 17 Mart 2020’de yaşandı.
ÇEŞİTLİ ÖNLEMLER ALINDI
Salgınla geçen 2 yılda dünyadaki birçok ülkedeki benzer biçimde Türkiye’de de virüsün yayılmasını önleyebilmek için uçuşların durdurulması, sokağa çıkma kısıtlaması, uzaktan eğitime geçilmesi, kafe ve restoran benzer biçimde yerlerin geçici süreyle kapatılması, kamuya açık etkinliklerin iptal edilmesi benzer biçimde çeşitli önlemler devreye alındı.
HES KODU ZORUNLULUĞU GETİRİLDİ
Salgın günlük yaşam alışkanlıklarını da değiştirdi. Bu süreçte AVM’ler ile kurum ve kuruluşlara girişte HES kodu göstermek ve ateş ölçümü yaptırmak mecburi hale geldi.
PCR TESTİ UYGULAMASI BAŞLATILDI
Devlet kurumu, iş yeri, hastane benzer biçimde bölgelere, otobüslere, duraklara koronavirüs ile mücadelede yapılması gerekenleri özetleyen uyarı afişleri asıldı. Yurt dışına gezi edecekler yada hastalık emaresi olanlar için PCR testi uygulaması başlatıldı.
TÜRKİYE İLK KAPANMAYI NİSAN 2020’DE YAŞADI
Türkiye’de ilk sokağa çıkma kısıtlaması ise 10-12 Nisan 2020’de 30 büyükşehir ile akciğer rahatsızlıklarının sık görüldüğü Zonguldak’ta uygulandı. Sokağa çıkma kısıtlamaları, olay sayılarının pik yapmış olduğu dönemlerde tekrarlandı. 2020’deki en yüksek olay sayısı, 8 Aralık’ta 33 bin 198 olarak kayıtlara geçti. Aynı yıl en yüksek günlük vefat ise 259 kişinin yaşamını yitirdiği 23 Aralık’ta yaşandı.
14 OCAK 2021’DE AŞILAMA PROGRAMININ KAPSAMI GENİŞLETİLDİ
2021’de aşılar devreye girdi. 14 Ocak 2021’de sıhhat çalışanlarıyla başlayarak 65 yaş üstüyle devam eden aşılama programına hızla yeni yaş ve meslek grupları eklendi. 2 Nisan’dan itibaren BioNTech aşılarının da uygulanmasına başlandı.
146 MİLYON DOZDAN FAZLA AŞI YAPILDI
25 Haziran 2021 itibarıyla 18 yaş ve üzerindekiler, randevularını alarak aşılarını olmaya başladı. Bugüne dek 18 yaş ve üstü nüfusta 146 milyon dozdan fazla aşı yapılmış oldu.
MART AYINDA “KONTROLLÜ” NORMALLEŞME ADIMLARI ATILDI
Kontrollü normalleşme adımlarının atılmış olduğu 2021 senesinde, olay sayılarında dönem dönem azalma ve artışlar yaşandı. Ocak 2021’de en yüksek 14 bin 494 olan günlük olay sayısı, Şubat 2021’de 9 bin 572 oldu. Mart 2021’de günlük olay sayısı 39 bin 302’ye kadar terfi etti.
2 Mart 2021’de kontrollü normalleşme süreci başladı. Bu kapsamda, illerdeki risk durumlarına gore sokağa çıkma kısıtlamaları, yeme-içme yerlerinin hangi şartlarda hizmet verebileceği ve hangi kademelerdeki öğrencilerin hangi şartlarda karşı karşıya eğitime başlamış olacağı belirlendi.
VAKALAR NİSANDA ARTIŞA GEÇTİ
Bu süreçte nisan ayında olay sayıları süratli artışa geçti. 16 Nisan 63 bin 82 olay ile 2021’de en fazla vakanın görüldüğü gün olarak kaydedildi.
EN FAZLA VEFAT 30 NİSAN 2021’DE YAŞANDI
Salgın süresince en fazla vefatın yaşandığı gün ise 394 kişinin yaşamını kaybetmiş olduğu 30 Nisan 2021 oldu.
TAM KAPANMA DÖNEMİ UYGULANDI
Olay sayılarındaki bu artış üstüne Kovid-19 tedbirleri kapsamında 29 Nisan-17 Mayıs 2021 tarihleri içinde kesintisiz sokağa çıkma kısıtlamasını içeren tam kapanma periyodu uygulandı.
FAALİYETLERE ARA VERİLDİ
Bu tarihlerde üretim, imalat, besin, temizlik, sıhhat benzer biçimde alanlarda kural dışı tutulan kuruluşlar hariç tüm iş yerlerinin faaliyetlerine ara verildi. Şehirler arası seyahatlerin tamamı izne doğal olarak oldu, anaokulu, kreş, 8. ve 12. sınıflar dahil tüm kurumlarda karşı karşıya eğitime ara verildi, tüm sınavlar ertelendi.
KADEMELİ NORMALLEŞME DÖNEMİ
17 gün devam eden tam kapanmanın peşinden kademeli normalleşme dönemine geçildi. Bu süreçte sokağa çıkma kısıtlamaları belirli saatlerle sınırlandırılırken, restoran ve kafelerin paket servise geçmesi, huzurevlerinin ziyarete açılması benzer biçimde uygulamalar peyderpey başladı.
NORMAL HAYATA DÖNÜŞ SÜRECİ 1 TEMMUZ’DA BAŞLADI
Türkiye’de 1 Temmuz’dan itibaren düzgüsel hayata dönüşü sağlayacak yeni döneme geçildi. Pazartesi-cumartesi günleri saat 22.00’den sabah 05.00’e kadar olan ve pazarları ise tam gün uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması ile sınırlama süresince uygulanan şehirler arası gezi kısıtlaması tamamen bitti.
TOPLU ORGANİZASYONLAR SERBEST HALE GELDİ
Ek olarak tüm iş bölgeleri açılış kapanış saatleri çerçevesinde etkinlik göstermeye başladı, kent içi yada şehirler arası tüm toplu taşıma araçlarındaki yolcu sayısı sınırlandırmasına son verildi. Düğün, sünnet, nişan ve kına benzer biçimde etkinlikler özgür hale geldi.
YÜZ YÜZE EĞİTİM YENİDEN BAŞLADI
Uzaktan eğitim sürecinin peşinden öğrenciler, 6 Eylül’de tüm kademelerde haftada 5 gün ve karşı karşıya eğitime geri döndü. Devlet, salgınının negatif etkilerini en aza indirmek amacıyla bu süreçlerde esnaf ve sanatkarlar ile dezavantajlı vatandaşlara yönelik birçok toplumsal destek programını devreye aldı.
YERLİ AŞI: TURKOVAC
Tüm dünyada süregelen aşı çalışmalarına, Türkiye de katıldı. Türkiye yerli aşısını üretmeye yönelik çalışmalarını da aralıksız sürdürdü. Bu kapsamda, Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) desteğiyle yürütülen aşı emekleri içinde en süratli ilerleyeni, Erciyes Üniversitesince geliştirilen inaktif Kovid-19 aşısı oldu.
İLK DOZU 22 HAZİRAN 2021’DE YAPILDI
Geliştirme çalışmalarına Nisan 2020’de başlanan yerli aşının Faz-3 kapsamındaki ilk dozu, 22 Haziran 2021’de yapılmış oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu tarihte yerli inaktif Kovid-19 aşısının adının ‘TURKOVAC’ bulunduğunu deklare etti. Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu, 22 Aralık 2021’de TURKOVAC için acil kullanım onayı verdi. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Şanlıurfa’daki aşı üretim tesisinden meydana getirilen programda TURKOVAC’ın seri üretimine başlandığını bildirdi.
TURKOVAC, ŞEHİR HASTANELERİNDE UYGULANMAYA BAŞLADI
TURKOVAC’ın ülke genelindeki kent hastanelerinde uygulanması ise 30 Aralık 2021’de başladı. 81 ildeki kent hastanelerinin yanı sıra eğitim ve araştırma hastaneleri de 8 Şubat itibarıyla sürece dahil oldu.
Ek olarak TURKOVAC’ın devam eden klinik emekleri kapsamında 24 Ocak’ta iki doz BioNTech aşısından sonrasında TURKOVAC uygulanması, 18 Şubat’ta ise 16-18 yaş grubundaki gençlerde etkinliği ve güvenirliğinin değerlendirileceği emek verme hayata geçirildi. TURKOVAC’ın hatırlatma dozu Faz-3 klinik emek vermesi, 9 Mart itibarıyla Azerbaycan’da da başladı.
KRONİK HASTALAR VE 65 YAŞ ÜSTÜNDEKİLER İÇİN MOLNUPİRAVİR İLACI
ABD ve Avrupa’daki bazı ülkelerde koronavirüs hastalarının tedavisinde kullanılan Molnupiravir ilacı, şubatta Türkiye’de de tedavi rehberine alındı. Bu kapsamda, hastalığın ağır seyretme riskinin bulunmuş olduğu kronik hastalar ile 65 yaş üstündekilere koronavirüs semptomlarının ortaya çıkmış olduğu ilk 5 gün içinde Molnupiravir verilmeye başlandı.
OMİCRON, VAKALARI YÜKSELTTİ
Öte taraftan 2021’de koronavirüsün dünya genelinde yayılması sonucu uğramış olduğu mutasyonlar, değişik ülkelerde Alfa, Beta, Delta, Gama ve Omicron varyantlarının ortaya çıkmasına niçin oldu. Olay sayılarında süratli yükselişlere yol açan bu varyantlar, Türkiye’de de görüldü. Aralık 2021’de 16 bin 910’a kadar düşen günlük olay sayısı, aynı ay Türkiye’de Omicron varyantının görülmesinin peşinden yine yükselmeye başladı.
Omicron varyantının hasta yapıcı hususi durumunun düşük olmasına karşın yüksek bulaşıcılığının etkisiyle günlük olay sayısı Ocak 2022’de 94 bin 783’e, 4 Şubat’ta 111 bin 157’ye kadar çıktı. Bu sayı salgının başından beri kaydedilen en yüksek günlük olay sayısı oldu. Bu senenin en yüksek günlük vefat sayısı ise 15 Şubat’ta 309 olarak kaydedildi.
14 MİLYON VAKA GÖRÜLDÜ
Türkiye’de 2 yılı geride bırakan Kovid-19 salgınında bugüne dek 14 milyon olay görülürken, 94 bin şahıs yaşamını yitirdi.
AÇIK HAVADA MASKE ZORUNLULUĞU KALKTI
Şubatın ilk haftasında pik noktasına ulaşan olay sayıları, bu tarihten itibaren yine azalmaya başladı. Günlük olay sayısı şubatta 49 bin 792’ye, martta 27 bin 671’e kadar düştü. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 2 Mart’ta vakaların düşüşe geçtiğini belirtti. Salgınla mücadelede uygulanan maske kuralı, HES kodu ve PCR testi benzer biçimde tedbirlerle ilgili alınan yeni kararları deklare etti. Bu kapsamda yeni dönemde maske takma zorunluluğu açık havada kaldırıldı, kapalı ortamlarda ise havalandırma ve mesafe kuralına gore uygulanmaya başladı.
HES VE PCR UYGULAMALARINA SON VERİLDİ
Ek olarak, kurum ve kuruluşlara girişteki HES kodu uygulamasına, hastalık emaresi olmayanlardan PCR testi istenmesine ve okullarda iki vakanın görüldüğü sınıfların kapatılmasına son verildi.