Uzmanlar, çeşitli tabiat vakaları sebebi ile 2070 senesinde üç kişiden birinin “iklim göçmeni” olabileceğini söylemiş oldu.
Dünyada yaşanmış olan iklim krizi sebebiyle meydana gelen afetler, göç hadiselerinin artmasına niçin oldu.
2070 senesinde üç kişiden biri “iklim göçmeni”
Göç Araştırmaları Vakfı araştırmacısı Suzan Ilık Bilben, sel, fırtına şeklinde aşırı hava olaylarının 2010-2019 içinde afetlerden kaynaklı yer değişiklik yapma sebeplerinin yüzde 89’undan fazlasını oluşturduğunu belirterek, 2070 yılına gelindiğinde her üç kişiden birinin iklim göçmeni olabileceğini söylemiş oldu.
İklim değişikliği; sertliği artan ve sıklığı yoğunlaşan aşırı hava vakaları şeklinde anlık ve deniz seviyesinin yükselmesi, artan kuraklıklar şeklinde uzun vadeli etkilerle dünyanın birçok değişik yerinde göç hareketliliğine yol açıyor.
Sel, hortum, sıcak hava dalgası, deniz seviyesi yükselmesi, kasırga, kuraklık, kıtlık, orman yangını ve fırtına şeklinde afetler, her bölgeye özgü sosyo-ekonomik faktörlerle iç içe geçtiğinde değişik göç dalgalarına niçin olabiliyor.
“Bu anlayış, gelecek kuşağı yersiz ve yurtsuz bırakmakta”
Göç Araştırmaları Vakfı araştırmacısı ve Akdeniz Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Araştırma Görevlisi Suzan Ilık Bilben yapmış olduğu açıklamada, iklim değişikliğinin gelecek kuşakların yaşamları ve kırılgan topluluklar üstündeki etkisine dikkati çekerek “İnsanlığı sürdürülemez bir geleceğe doğru sürükleyen mevcut ekonomik ve toplumsal anlayış hem gelecek kuşakların yaşam hakkını elinden almakta hem de birçok topluluğu yersiz, yurtsuz hatta kimliksiz bırakmaktadır.” dedi.
Tarihte iklimsel olarak elverişli bölgelere hem ziraat yapmak hem de barınmak için yerleşen insanlığın bugün aynı gereksinimleri karşılayabilmek adına yine yer değişiklik yapmak zorunda kaldığını ve kalacağını dile getiren Bilben, “Dünyanın karasal yüzeyinin %1’inden daha azını kaplayan aşırı sıcak bölgelerin, 2070 yılına kadar beşte bir oranında artabileceği ve potansiyel olarak her üç kişiden birini yerinden edebileceği düşünülmektedir. Öngörülemeyen ve giderek istikrarsızlaşan yağış düzenleri, süresi ve yoğunluğu artan sıcak hava dalgaları ve artan kuraklıklar çiftçiliği zorlaştırmaktadır.” ifadelerini kullandı.
“Suriye’de iç savaştan ilkin insanoğlu kuraklık sebebiyle göç etti”
İklim göçü ve iklim mültecileri kavramlarının yeni olmadığını, nispeten yakın zamanlı tarihte iklim göçünün yakın coğrafyalarda gözlemlendiğini belirten Bilben, şu şekilde devam etti:
“Suriye’de iç cenk çıkmadan ve milyonlarca insan göç etmeden ilkin kuraklık, binlerce Suriyelinin şehirlere göç etmesine sebep olmuştur. Mahsul kayıpları, Mısır ve Libya’da Arap Baharını alevlendiren işsizliğe yol açmıştır. İklim göçünün mekanizmalarından olan besin kıtlığı, su kıtlığı ve artan sıcaklıklar daha belirgin bir odak haline geldikçe, büyük ölçekli göç hareketleri beklenecektir.”
Göç rotaları
Latin ABD, Cenup Asya ve Sahra Altı Afrika’daki sıcak iklim noktalarında yaşayan ortalama 143 milyon insanoğlunun ülke içinde yerinden olacağı ve çoğunluğunun kırsal alanlardan yakındaki kasaba ve şehirlere taşınacağının tahmin edildiğini aktaran Bilben, olası göç rotaları hakkında şu detayları verdi:
“Orta ABD ve Meksika’dan 2025’te yılda ortalama 700 bin kişinin göç etmesi beklenirken bu sayının 2050’de yılda 1,5 milyona yükseleceği ve çoğunun Mexico City’e yöneleceği ifade edilmektedir. Dünya nüfusunun 4’te 1’inin yaşamış olduğu Cenup Asya’da, gelecek yıllarda besin güvensizliğinin artacağı, 8,5 milyondan fazla insanoğlunun Basra Körfezi’ne, 17 milyon ila 36 milyondan fazla insanoğlunun da Hindistan’ın Ganj Vadisi’ne yerleşeceği beklenmektedir. Afrika’da Victoria Gölü Havzası, Etiyopya’nın Doğu Yaylaları ve Malavi’nin başkenti Lilongwe çevresindeki bölgelerin göç için uygun yaşam alanları olabileceği düşünülmektedir. Ek olarak, Kenya ve Tanzanya’nın kıyı bölgeleri, Batı Uganda ve Etiyopya’nın şimal dağlık bölgeleri de bu alanlara dahildir.”
Kuraklık ve besin güvensizliği haricinde, bir tek deniz seviyesinin yükselmesi sebebiyle dünya genelinde 150 milyondan fazla insanoğlunun yer değiştireceği tahminini paylaşan Bilben, “Yükselen gelgitlerin, şu anda 18 milyon insana ev sahipliği icra eden Mekong Deltası’nın bir çok dahil olmak suretiyle, 2050 yılına kadar Çin ve Tayland’ın bazı kısımlarını, Cenup Irak’ın çoğunu ve Mısır’ın geçim deposu olan Nil Deltası’nın neredeyse tamamını kapsayacağı öngörülmektedir.” diye konuştu.
Bilben Doğu Afrika, Cenup Asya, Meksika ve Orta ABD’nın, 2050 yılına gelindiğinde yılda averaj 10,1 milyon iklim göçmeni görebileceğinin ve iklim göçmenlerinin nüfus içindeki payının da yüzde 0,6’dan yüzde 1,3’e yükseleceğinin tahmin edildiğini aktardı.
“2 milyar insan göç etmek zorunda kalabilir”
Bilben, potansiyel iklim göçmenleri ile ilgili 150 milyondan 2 milyara kadar uzanan birçok değişik projeksiyonun ortaya konduğunu bildirerek 2010-2019 yılları aralığında yer değiştirmelere yol açan ilk üç etkenin sırasıyla seller, fırtınalar ve çatışmalar bulunduğunu; sel, fırtına şeklinde aşırı hava vakaları ve kuraklığın, afetlerden kaynaklı tüm yer değişiklik yapma sebeplerinin yüzde 89’undan fazlasını oluşturduğunu söylemiş oldu.
Düşük emisyon ve sera gazı konsantrasyonu ve daha sürdürülebilir bir kalkınma senaristliği altında bile sellere bağlı yer değişiklik yapma riskinin 2090 senesinde ortalama %100 artacağının altını çizen Bilben, yüksek emisyon ve sera gazı konsantrasyonu ile sürdürülebilir olmayan bir kalkınma senaristliği altında bu oranın %350’yi bulabileceğini altını çizdi.
Bilben, Dünya Bankası verilerine nazaran 2050 yılına kadar Sahra Altı Afrika, Doğu Asya ve Pasifik, Cenup Asya, Şimal Afrika, Latin ABD, Doğu Avrupa ve Orta Asya’da 216 milyondan fazla insanoğlunun kendi ülkeleri içinde göçmen konumuna düşebileceklerini de sözlerine ekledi.
“Türkiye iklim değişikliğinden en oldukça etkilenen 3. ülke olacak”
Dünyanın her bölgesinin gelecekte iklim değişikliği kaynaklı göçler yaşayacağını özetleyen Bilben, “Şu oldukça açık ki dünyada iklim krizinin, toplulukların geçim kaynakları üstündeki etkisinden, yaşanabilir alanların kaybından ya da bu şeklinde kayıplar sebebiyle oluşacak insan hareketliliğinden tamamen muaf kalabilecek hiçbir bölge bulunmamaktadır.” dedi.
Akdeniz havzasında, küresel averajdan %25 daha çok bir ısınma gerçekleşeceğinin öngörüldüğünü hatırlatan Bilben, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporlarında olası görülen 2 derecelik bir ısınma sonucunda Akdeniz’deki besin mevcudiyetinde ciddi bir azalma meydana geleceğini, orman yangınlarının ve aşırı hava olaylarının sıklığının ve yoğunluğunun önceki on yıllara kıyasla artış göstereceğini kaydetti.
Türkiye’nin tropikal fırtınalar ve etken volkanlar hariç dünya genelinde görülen 31 naturel afetin büyük bir kısmına açık bir ülke bulunduğunu dile getiren Bilben, “IPCC’nin Dördüncü Değerlendirme Raporu’nda, Türkiye’nin iklim değişikliği etkilerine karşı savunmasız kalmış olduğu, Dünya Bankası raporunda ise 21. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa ve Orta Asya Bölgesinde uç iklim vakalarına en oldukça maruz duracak 3. ülke olduğu ifade edilmektedir” diye konuştu.
İklim değişikliği kaynaklı internasyonal göçler açısından da Türkiye’yi duyarlı bir ülke olarak nitelendiren Bilben Türkiye’nin ortalama 4 milyon mecburi göçmene ev sahipliği icra eden gelişmekte olan bir ülke olarak dünyada birinci sırada yer aldığını hatırlatarak, “Ek olarak konumu itibariyle mecburi göçler için hem hedef ülke hem de göçe transit alan elde eden bir ülkedir. Dolayısıyla iklim krizi kaynaklı küresel insan hareketliliğinden payını almaması mümkün değildir.” yorumunda bulunmuş oldu.
Bilben, afetlerin niçin olacağı iç göçlerin önüne geçebilmek için kırsal ve kentsel alanlarda uyum ve dayanıklılığı artırmanın mühim bulunduğunu da sözlerine ekledi.
“Yük, adil paylaşılmıyor”
AA’nın haberine nazaran, dezavantajlı toplulukların haklarının savunulması için iklim adaletinin mühim bir hukuksal vasıta olduğuna değinerek konuşmasını şu şekilde tamamladı:
“Birçok toplumsal ve çevresel problemde olduğu şeklinde iklim hareketliliği ya da hareketsizliği mevzusunda da yoksul kentsel ve kırsal nüfuslar, hanımefendiler, çocuklar, engelliler ile yerli halklar daha kırılgan grupları oluşturuyor. Sera gazı salımlarında artışa neden olan sanayileşmenin ve onun yan ürünü olan yaşam tarzının yarattığı toplumsal, ekonomik ve ekolojik yıkımın yükü halklar içinde {hiç de} adil olmayan bir halde paylaşılmaktadır.”
