Koronavirüs enfeksiyonundan aylar sonrasında bile belirtilerin devam etmesi durumu olarak tanımlanan uzun covid sendromu, birçok değişik sıhhat sorununa yol açabiliyor…
Covid-19’a yakalanan bir çok şahıs 2 ay içinde tamamen iyileşebilir. Sadece bazı kişiler de emareler daha uzun süre devam eder. Bu emareler kimi zaman o denli şiddetli olabilir ki, kişinin düzgüsel bir yaşama dönmesini engeller. Bu durum, uzun covid sendromu yada post covid-19 sendromu olarak anlatılır.
Enfeksiyondan sonrasında devam eden bu durum, bir takım emareye niçin olur. Uzun covid sendromu, bazı ciddi sıhhat sonuçlarına yol açabilecek bir sorundur.
Uzun covid sendromu nedir?
Uzun covid, iyileşmeden ve dolayısıyla virüsün vücuttan atılmasından sonrasında kişiyi birçok yönden zayıflatabilen bir sendromdur.
Ortaya çıkan hastalıkların kalıcılığının süresinin, hastalık esnasında aynı durumların yoğunluğuyla bağlantılı olduğu düşünülüyor. Sadece, covid-19 enfeksiyonunu hafifçe olarak atlatan kişilerde bile uzun vadeli problemler gelişebiliyor.
Emareler hastalığın on ikinci haftasından sonrasında bile ortaya çıkarsa bu durum uzun covid sendromu olarak adlandırılıyor.
Herhangi bir uzun vadeli etkiyi en kısa sürede belirlemek oldukca önemlidir. Virüs artık mevcut olmasa bile, enfeksiyondan iyileştikten sonrasında bile kalıcı semptom ve bozuklukları olan hastalar kesinlikle izlenmelidir.
Uzun covid sendromunun en yaygın hastalıkları nedir?
Uzun covid sedromu çeşitli rahatsızlıklara niçin olabilir. Virüs yada hastalığın niçin olduğu vücut organlarına direkt zarar, sinir sisteminin tesirleri ve bozulması yada virüsü ortadan kaldırmak için bir tür bağışıklık tepkisini tetikleyen ve vücudun organlarına ve dokularına da yanlışlıkla saldırarak onlara zarar veren bağışıklık sisteminin anormal tepkisi çeşitli sıhhat sorunlarını tetikleyebilir.
Ağustos 2020’de Covid-19’dan iyileşen hastaların yalnızca yüzde 10’u uzun covid sendromundan etkilenirken, daha yakın tarihindeki tahminler, haftalar yada aylar sonrasında bile iyileşen kişilerin yüzde 50’sinin etkilendiğini gösteriyor.
Nature Medicine’de gösterilen bir çalışmada, belirtilerin süresiyle ilgili olarak, covid-19 enfeksiyonundan iyileşen 4 binden fazla hastayı çözümleme ederek şu sonuca vardı:
– Çalışmaya katılan kişilerin yüzde 13’ü 28 günden uzun süredir uzun soluklu covid-19 semptomlarına sahipti,
– 8 haftadan fazla yüzde 5,
– 12 haftadan fazla %2.
Uzun Covid emareleri
Uzun covid sendromu emareleri birden fazla organı etkileyebilir. Direkt virüsten mi yoksa enfeksiyonun oluşturduğu hasardan mı yoksa travmadan mı kaynaklandığı hala belirsizdir.
En sık görülen emare yorgunluktur, bunu tat ve koku kaybı izler. Oldukça sık bildirilen bir başka emarede devamlı bitkinlik hissine ek olarak bellek ve konsantrasyon sorunları ile karakterize bir durum olan zihinsel sistir. Bu, bir çok durumda bir enfeksiyondan sonrasında kendini gösteren kronik bitkinlik sendromu olarak bilinir. Sadece, bu durumun gelişiminin altında yatan mekanizmalar hemen hemen tam olarak anlaşılmamıştır.
Genel olarak uzun covid sendromunda aşağıdaki emareler görülebiliyor:
– Baş dönmesi,
– Baş ağrısı,
– Uyku zorluğu,
– Nefes darlığı,
– Çarpıntı ve düzensiz kalp atışı,
– Anksiyete yada stres şeklinde nörolojik semptomlar,
– Sindirim sistemi bozuklukları,
– Aşırı terleme,
– Deri döküntüleri,
– Saç dökülmesi,
– Tırnak zayıflığı,
– Kas ağrıları,
– Böbrek sorunları.
